دیوان محزون

مشو غافل از این دنیای غدار
دل از اندوه و شادی جمله بردار

نباشد نوش او بی نیش محزون
به زیر شهد دارد زهر بسیار

محمد عبدی دشتی (محزون)

حسن عبدی (نوه محزون) فرزند غلامحسین در سال ۱۳۴۴ خورشیدی در روستای مسیله عبدی شهرستان دشتی دیده به جهان گشود. دبستان را در کاکی و مسیله احمدی و متوسطه و دبیرستان را در بوشهر گذرانید. شاعر، نویسنده و مدتی را نیز در مجله جاودانه قلم زد. در سال ۱۳۶۵ با سیل ویرانگر در شهرستان دشتی مجموعه سروده ها و دست نوشته های پربها وی نیز از بین رفت. دارای مدرک کارشناسی برق و الکترونیک از دانشگاه زاهدان و هم اکنون مهندس ارشد برق پالایشگاه فجر جم در قسمت مهندسی برق مدیریت مهندسی و توسعه این پالایشگاه مشغول به کار می باشد.

فهرست مطالب:
پیشگفتار، برگی از تاریخ، برگهایی به رنگ خون و خاکستر، برگی دیگر، آنگاه که دست های فتنه رو می شود، حقایق ناگفتنی، کشته شدن نامدار و دامنگیر شدن آتش فتنه، وضعیت اقتصادی_اجتماعی دشتی، دور نمای فرهنگی دشتی در سالهای اواخر عهد قاجاریه تا شهریور، خاطراتی از محزون، شعر محزون، دفتر اول تا دفتر نهم، مثنوی، خروج از قحطی ۱۳۴۳، در مرثیه امام مظلوم سید الشهدا (ع)، چاووش، نوحه، چهار پاره، معطلی مردم درب انبار خورموج برای جیره، در بیان قحط سالهای دشتی…

پیشگفتار:
محمد فرزند عبدالله فرزند محمد متخلص به محزون، مورخ، شاعر و سراینده دوبیتی و مثنوی و قطعات و ابیاتی است. چنانکه او خود آورده است؛ محمد ابن عبدالله ابن محمد ابن حسین ابن اسمعیل ابن محمد ابن عبد علی ابن حیدر ابن عبد علی ابن حیدر ابن صالح حاجیانی، در سال ۱۲۸۵ ه ش برابر با ۱۳۲۶ ه ق در روستای مسیله عبدی به دنیا آمد. پدرش عبدالله و مادرش خیر النسای می باشد. طی اتفاقاتی که در کتاب ذکر شده، پدرش با بی گناهی تمام به قتل رسید. اگر چه محمد در آن واقعه هولناک از چشمان قاتلان نهان ماند اما در سن پنج سالگی و عنفوان کودکی به مصیبت یتیمی دچار گردید و مادر و دو تن از برادران مادری اش که عموزادگان نیز بودند سرپرستی و حضانت وی را عهده دار شدند.در هفت سالگی در همان روستای مسیله عبدی در مکتبخانه نشستند. آموزش قرآن کریم شش ماه و کتب یوسف و زلیخای جامی و دیوان حافظ و گربه و موش عبید زاکانی و خسرو و شیرین نظامی و حمله ی حیدری و دره ی نادری را به مدت سه سال در مکتبخانه مسیله عبدی خواندند…

به قلم مهندس حسن عبدی:
انگیزه نگارنده در این وجیزه مختصر بیان و تحلیل تاریخ گذشتگان و بزرگان دشتی نیست اگر چه با از دست رفتن بزرگانی که سینه های دردمندشان خزانه تاریخی نقلی منطقه می باشد این فرصت نیز برای همیشه از دسترس خارج خواهد شد. و فرزندان فردا را از تجرببات و عبرتهای تاریخی محروم خواهد ساخت. نگارنده در صدد توضیح و تحلیل وقایع پیرامونی و مرتبط با حیات محزون که این دیباچه بر دیوان او نگاشته ام می باشم وای بسا که در دستیابی به این هدف نیز اهل فن، از راه صواب و دقت به کار افتاده باشم اما این را لازم میدانستم که خواننده را با چشم انداز و فضایی که او و مردم روزگارش در آن پرورش یافته و همه مصایب و تنگناهایش آشنا کنم تا در ارزیابی و قضاوت خود از مفاهیم و سروده هایی که در پی خواهد آمد دچار شتابزدگی و یا حتی خطا نشوند.

دیوان محزون با موضوعیت زندگینامه و اشعار محزون در سال ۱۳۹۱ با تیراژ ۲۰۰۰ نسخه توسط انتشارات موعود اسلام به بازار کتاب عرضه شد. این اثر را می توانید از کتابفروشی معلم شهر کاکی و کتابفروشی دانشجو شهر جم تهیه نمائید.

بخشی از کتاب:
مسیله جای اجداد گرامی
مسیله قریهء بس نیک نامی
مسیله روستای باصفایی
مسیله جای خوش آب و هوایی
مسیله مایهء امیدواری
مسیله پایهء هر گونه یاری…
این ابیات را مرحوم محزون در سالهای آبادانی روستای مسیله عبدی زادگاهش سروده اند اما با کمال تأسف شاعر در قید حیات بودند که مسیله با تمام روستاهای ساحلی رودخانه مند در اثر سیل بنیان کن نهم آذر ماه ۱۳۶۵ نابود شدند و در جای آن “اثل و خمط و سدر قلیل” رویید. روزها آن مرحوم در کاکی عصا زنان تا نخلستانی که از آنجا مسیله به چشم می آمد می رفت و از دور با تحسر زادگاهش را از نظر می گذراند و چه بسا نامهربانیهایی که در روزهای اول سیل زدگی دل مهربان آن پیر پاک ضمیر را آزرده ساخت. و سرانجام با اندوهی عمیق در شبانگاه اول اردیبهشت ۱۳۶۷ چشم از جهان فرو بست و شبانه به اقتدای مولا و امامش تنها در میان فرزندان داغدار و سوگوارش به آرامگاه کاکی تشییع و در سرای ابدی خود آرمید و از آوارگی و خون دل خوردنهای این ایام آسوده گردید روح آن مرحوم غریق رحمت حق باد.

✍️لیلا حیاتی